W 75 lat od przypłynięcia Witolda Gombrowicza do Argentyny, w Buenos Aires odbył się I Międzynarodowy Kongres Gombrowiczowski. Jednym z jego patronów było Muzeum Witolda Gombrowicza. W konferencji wzięło udział blisko 60 osób z 13 krajów. Obszerną relację z tego wydarzenia otrzymaliśmy od członka komitetu organizacyjnego Kongresu, pana Kacpra Nowackiego.
Pierwszy międzynarodowy Kongres Gombrowiczowski* trwał zgodnie z planem cztery dni od 7 do 10 sierpnia 2014. Kilka dni po 110 urodzinach Witolda Gombrowicza, 75 lat po jego przypłynięciu do portu w Buenos Aires, w Argentynie wznowiono modę na Gombrowicza. Najważniejsze dzienniki Clarín i La Nación informowały o polskim pisarzu. Część konferencyjna w Bibliotece Narodowej w Buenos Aires trwała od czwartku do soboty, od 9 rano do 20, z przerwami na posiłki i inne wydarzenia. W konferencji wzięło udział blisko 60 osób z 13 krajów (Argentyna, Urugwaj, Chile, Brazylia, Meksyk, USA, Francja, Hiszpania, Włochy, Polska, Belgia, Bułgaria, Japonia). Wystąpienia były podzielone na 18 rund tematycznych. Głównym językiem konferencji był hiszpański, ale także angielski, polski i francuski dzięki udziałowi tłumaczy konsekutywnych. Konferencja była nagrywana na wideo (łącznie ponad 55 godzin nagrań w wysokiej jakości) oraz transmitowana na żywo w internecie (z czego skorzystały osoby z ponad 100 krajów). Ponadto relacje na żywo śledzono na portalach społecznościowych. Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem publiczności, na obradach pojawiło się ponad 1000 osób. Szczególnie sesje popołudniowe cieszyły się dużą frekwencją.
Pierwszego dnia wystąpienia dotyczyły związków twórczości Gombrowicza z teatrem i kulturą argentyńską. Wieczorem inauguracji kongresu w Auli Jorge Luisa Borgesa dokonała osobiście pani Minister Kultury Republiki Argentyńskiej, Teresa Parodi wraz z dyrektorem Biblioteki Narodowej Horacio Gonzalezem oraz Nicolasem Hochmanem pomysłodawcą kongresu. Stronę polską reprezentowali Jerzy Jarzębski i Klementyna Suchanow. We foyer biblioteki zorganizowano toast dla uczestników oraz gości. Nie była to ostatnia atrakcja dla ferdydurkistów tego dnia. Późnym wieczorem z okazji kongresu w teatrze Espacio Rho wystawiono spektakl „Cronos: una calma erotica” w reżyserii Michała Znanieckiego opowiadający o Ricie Gombrowicz i jej zmaganiach z publikacją Kronosa oraz performance „gombrowicz, a secas” w reżyserii Nadii Sandrone składający się z lektury fragmentów utworów pisarza.
Piątkowe obrady dotyczyły literatury latynoamerykańskiej i europejskiej a także wspomnień samego Gombrowicza z udziałem krytyków i pisarzy takich jak Alicia Borinsky, German Garcia, Martin Kohan i Nestor Tirri. Sobotnie wystąpienia przybliżyły twórczość Gombrowicza w kontekście emigracji oraz literatury argentyńskiej a także poruszyły tematykę tożsamości pisarza z uwzględnieniem najnowszego wydania dziennika Kronos.
Sobotnim zwieńczeniem kongresu była kolacja oraz konkurs wiedzy o Gombrowiczu z nagrodami książkowymi w Domu Polskim współorganizowane z Biblioteką Polską im. Ignacego Domeyki w Buenos Aires. Ostatniego dnia kongresu, w niedzielę 10 sierpnia dwa mikrobusy po 40 pasażerów ruszyły w trasę śladami Witolda Gombrowicza w Buenos Aires. Uczestnicy wycieczki mogli posłuchać o jego miejscach pobytu, kawiarniach i barach związanych z jego życiem i twórczością. Ostatnim akcentem był podwieczorek w słynnej kawiarni Ideal, po którym oficjalnie zakończyły się wydarzenia zaplanowane i zrealizowane zgodnie z harmonogramem.
Kongresowi towarzyszyła wystawa 40 grafik inspirowanych twórczością Gombrowicza eksponowanych w Bibliotece Narodowej. Specjalnie wydany na tę okazję katalog z wystawy Esto no es una nariz cieszył się dużym powodzeniem. W trakcie kongresu zaprezentowano także materiał roboczy dwóch filmów dokumentalnych inspirowanych Witoldem Gombrowiczem „Forastero en todas partes” i „Gombrowicz o la Immadurez”. Ich premiera jest zapowiedziana na przyszły rok. Materiały pokonferencyjne zostaną kolejno udostępniane na stronie internetowej kongresu www.congresogombrowicz.com oraz kanałach youtube.
Ponadto, na specjalne życzenie Rity Gombrowicz, w trybie ekspresowym zostało wydane argentyńskie wznowienie powieści Ferdydurke (oryginalnej wersji z 1947) z wyłącznością sprzedaży podczas kongresu. Ferdydurke nie wydawano w Argentynie od 30 lat, nowa edycja cieszyła się tak dużym powodzeniem, że już wyczerpano pierwszy ekskluzywny nakład. Od września powieść będzie dostępna w księgarniach. Jest to namacalny efekt promocji twórczości Gombrowicza wśród czytelników argentyńskich.
Planowane jest wydanie publikacji pokonferencyjnej w formacie ebook z numerem ISBN. W związku z dużym zainteresowaniem uczestników, głównie młodych czytelników i artystów oraz publiczności jest planowana kolejna edycja kongresu Witolda Gombrowicza oraz kolejne wznowienia Gombrowicza w Argentynie, a także wydarzenia turystyczno-kulturalne. Jako echo Kongresu Gombrowiczowskiego, w październiku rusza kurs połączony z lekturami utworów Gombrowicza przygotowany przez Nicolasa Hochmana i Marcosa Urdapilletę.
Kacper Nowacki
*Kongres Gombrowiczowski zainicjowany i koordynowany przez Nicolasa Hochmana oraz przygotowany przez komitet organizacyjny w składzie Sofia Alemán, Valentino Cappelloni, Cecilia Crea, Jonatan Di Rocca, Andrés Gatti, David Jacobson, Kacper Nowacki, Ariel Pukacz, Javier Reboursin, Nadia Sandrone, Yolanda Segura Vera, Marcos Urdapilleta, Wanda Wygachiewicz otrzymał wsparcie instytucji kultury, między innymi: Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli, Instytutu Adama Mickiewicza, Biblioteki Domeyko w Buenos Aires, Ministerstwa Kultury, Ambasady Hiszpanii oraz Uniwersytetu w Buenos Aires.
