30 października (we wtorek) o godz. 18.30 Muzeum Andrzeja Struga zaprasza na wykład prof. Tadeusza Cegielskiego „Polski film fabularny doby PRL jako barometr przemian i nastrojów społecznych”.
Film fabularny stanowi – w opinii autora wykładu – niezastąpione wręcz źródło w badaniach nad zjawiskami kulturowymi, społecznymi, a także tymi pozostającymi w sferze zjawisk niemierzalnych – jak pamięć i świadomość zbiorowa, mentalność i sposób myślenia. Ta funkcja filmu wynika głównie – choć nie tylko – z faktu, że niezależnie od swojej rangi artystycznej film pozostaje produktem kultury popularnej (masowej), a więc powinien być interpretowany i analizowany jak źródło masowe, na dodatek będące z jednej strony dziełem twórcy zbiorowego (reżyser, scenarzysta, operator, aktorzy, scenograf), z drugiej zaś – produktem przemysłu filmowego.
Rozważania nad filmem polskim okresu po II wojnie światowej jako produktem kultury popularnej bądź masowej (w zależności od przyjętej definicji) można rozpocząć od bynajmniej nieoczywistego pytania: czy w sytuacji braku wolnego rynku dóbr kultury możemy mówić o istnieniu kultury popularnej?
Na użytek Słuchaczy z Muzeum Andrzeja Struga autor chciałby przeprowadzić analizę kilku wybranych obrazów filmowych doby powojennej (lata 1944–1989) w podobny sposób, jak czynił to wraz z koleżanką z Instytutu Historycznego UW, prof. Grażyną Szelągowską – w ramach seminarium Film jako źródło historyczne. Za szczególnie charakterystyczne dla przemian społecznych i kulturowych czasów PRL, znajdujących odbicie w rzeczywistości obrazu filmowego, kierownicy seminarium uznali wówczas następujące zjawiska: 1) konflikt pokoleń i narodziny kontrkultury: rodzice – dzieci – młodzież w filmie epoki realnego socjalizmu; 2) przemiany struktury społecznej:drogi awansu i degradacji społecznej; 3) syndrom prowincji. Pozostawiając dwa ostatnie z wymienionych tu problemów na inne okazje, spróbujemy przyjrzeć się pierwszemu z nich: młodzieży jako nowej, nieznanej jeszcze pół wieku wcześniej grupie społecznej, zarazem kategorii socjologcznej.
Wykład zilustrowany zostanie fragmentami filmów fabularnych: Pierwszy start Leonarda Buczkowskiego i Ludwika Starskiego (1950/1951); Piątka z ulicy Barskiej (reż. Aleksander Ford, scen. A. Ford i Kazimierz Koźniewski, 1953/1954); Do widzenia, do jutra (reż. Janusz Morgernstern, scen. Zbigniew Cybulski, Bogumił Kobiela, Wilhelm Mach, 1962) oraz Jowita (reż. Janusz Morgenstern, scen. Tadeusz Konwicki według powieści Stanisława Dygata Disneyland, 1967).
„Polski film fabularny doby PRL jako barometr przemian i nastrojów społecznych”
30 października (wtorek), godz. 18.30
Muzeum Andrzeja Struga
Al. Niepodległości 210 m. 10 A
Warszawa
Wstęp wolny.
Fot. Maciek Bociański / ML