We wrześniu udostępniliśmy Państwu „Fotomanię”, wirtualną wystawę starej fotografii. Wystawa składa się z dziewięciu rozdziałów i jest dostępna pod adresem: www.fotomania.muzeumliteratury.pl. Postanowiliśmy przygotować i regularnie publikować dodatki do zaprezentowanej wystawy, które będą opowiadać historie ludzi zamieszczonych na fotografiach. Oto odcinek drugi: „Zaduszki”.

W kulturze europejskiej pamięć o zmarłych manifestuje się podczas uroczystości nacechowanych powagą, odbiegających charakterem od pogańskich biesiad nagrobnych czy radosnego żegnania dusz, jak w meksykańskim Dio de Muertos czy amerykańskim Halloween.

Pogrzeb Adama Mickiewicza w Krakowie w 1890 roku (rozdział VII: Na co dzień i od święta)

Począwszy od pogrzebu, na okresie żałoby skończywszy – obowiązuje określony strój, tradycyjnie czarnej barwy. Jego uzupełnieniem była niegdyś specjalna biżuteria, poprzez którą wyrażano smutek i żal po stracie zmarłego. Nosiła ją m.in. królowa Wiktoria po śmierci księcia Alberta (rozdział VIII: Tiurniury i mundury, hasło „biżuteria żałobna”).

W Polsce szczególnym przypadkiem stroju żałobnego były ubiory z lat 1861-1866 (rozdz. VIII: Tiurniury i mundury, hasło „żałoba narodowa”). Stanowiły one wyraz uczuć patriotycznych, związanych z ofiarami prześladowań carskich oraz pamięcią o poległych bohaterach Powstania Styczniowego, wreszcie – żalem za utraconą Ojczyzną.

Z lewej: Maria Gorecka w stroju żałobnym w czasie krakowskiego pogrzebu jej ojca, Adama Mickiewicza (rozdział VIII: Tiurniury i mundury). Z prawej – brytyjska królowa Wiktoria w żałobie po śmierci męża, księcia Alberta (rozdział IV: Oblicza historii)

Z lewej Wiktoria Wyspiańska w sukni z okresu żałoby narodowej, jej syn Antoni w stroju nawiązującym do tradycji polskich, potem typowym dla ubioru powstańców 1863 roku (rozdział VI: Album rodzinne). Z prawej Eufrozyna Mroczkowska w kolczykach i naszyjniku, charakterystycznych dla biżuterii patriotycznej.
Przygotowała Grażyna Grochowiakowa