Czy trzeba wyjechać z Polski, żeby zacząć o niej pisać bez strachu i zahamowań? Czy trzeba zostać wygnanym z kraju, by krytycznie przyjrzeć się polskości? Czy trzeba stać się obcym, by odnaleźć się w polskiej literaturze?

Na te i inne pytania odpowiedzą uczestnicy kolejnego Panelu Gombrowiczowskiego, który odbędzie się w niedzielę, 6 października w Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli.

Gościć będziemy pisarzy, którzy doświadczyli życia i tworzenia poza krajem: „dobrowolnego emigranta” – Mariusza Wilka, który twierdzi, że emigrantem nie jest; Bronisława Świderskiego, wygnanego z Polski po Marcu ’68, który o emigracji pisał nie tylko w swoich powieściach, ale również tekstach naukowych i publicystycznych oraz Zbigniewa Kruszyńskiego, emigranta politycznego w latach 80., który wrócił do kraju, ale doświadczenie emigracji jest jednym z najważniejszych tematów jego prozy.

Zapraszamy w niedzielę, 6 października, godz. 17.00 Wstęp wolny.
Zainteresowanych z Radomia do Wsoli dowiezie bezpłatny autobus, zbiórka o godz. 16.15, na przystanku autobusowym, ul. Chrobrego (przy Vis a Vis).

Wydarzenia towarzyszące:
Wykład B. Świderskiego: „Gombrowicz i Kierkegaard” oraz pokonkursowa wystawa fotografii „Gombrowicz na ulicy”.
7 października, (poniedziałek) godz. 11, Biblioteka Pedagogiczna w Radomiu, ul. Kościuszki 5A. Wstęp wolny.
Panel „Literatura i emigracja” jest ostatnim wydarzeniem organizowanym w ramach cyklu „Powrót Gombrowicza”, finansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Patronami cyklu są: Instytut Książki, TVP Kultura, Program II Polskiego Radia.

Nasi goście o emigracji:
„Polskę stąd widać małą, i ciasną, i podrażnioną. I jeszcze mam w uszach tę osobliwą, pełną pretensji, intonację dzisiejszej polszczyzny – po siedmiu latach nieobecności w kraju moją uwagę (filologiczną) zwrócił rytm potocznej mowy rodaków – ów podwyższony ton.”
M. Wilk, „Wilczy notes”

„…nie jestem Polakiem (tu rodacy, przypominam wam raz jeszcze, bo jakoś chętnie o tym zapominacie, wyrzuciliście mnie z kraju w 1970 roku, nie oddaliście obywatelstwa i wciąż wyglądacie na zadowolonych z siebie i z tego uczynku) i nie jestem muzułmaninem ani nawet Duńczykiem, ale – co gorsza – jestem także obcy wobec samego siebie…”
B. Świderski, „Asystent śmierci”

„Tylko dla tych, co żyją, gdzie się urodzili, wszystko jest pewne i tożsame z sobą; woda woda, kamień w kamień, piach piach. Dla przemieszczonych wszystko pozostaje zagadką, nieodgadnioną. Każdy pies jest sfinksem, a  zająknięcie przepowiednią”.
Z. Kruszyński, „Schwedenkräuter”

Mariusz Wilk (ur. 1955) — pisarz-włóczęga, od dwudziestu lat mieszka na północy Rosji. Od końca lat siedemdziesiątych działacz opozycji, więziony w stanie wojennym. Współautor książki „Konspira: rzecz o podziemnej „Solidarności” (1984). Po 1989 roku porzucił cywilizację i zamieszkał na Północy. Swoje przeżycia opisywał na łamach paryskiej „Kultury”, „Zeszytów Literackich” i „Rzeczpospolitej” — te podróżnicze eseje złożyły się na książki „Wilczy notes” (1998), „Wołoka” (2005), „Dom nad Oniego” (2006) i „Tropami Rena” (2007). W roku 2006 został uhonorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Bronisław Świderski (ur. 1946) polski pisarz, eseista, tłumacz. Studiował na Wydziale Socjologii i Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, skąd został relegowany w marcu 1968 roku. Wiele lat pracował w kopenhaskim Centrum Badawczym Sørena Kierkegaarda. Współpracuje m.in. z „Res Publiką Nową”, „Plusem Minusem” i „Przeglądem Politycznym”. Od 1970 roku mieszka w Danii. Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Dwukrotnie nominowany do nagrody NIKE, w  roku 1999 za „Słowa obcego” i w 2007 roku za książkę „Asystent śmierci”.

Zbigniew Kruszyński – prozaik, autor powieści i opowiadań, urodzony w 1957 roku w Radomiu. Studiował na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie ukończył polonistykę i romanistykę. Przez wiele lat, z racji miejsca zamieszkania w Szwecji i podejmowanej tematyki, klasyfikowany jako pisarz emigracyjny, obecnie mieszkający w Polsce, w Kotlinie Kłodzkiej. Debiutował powieścią „Schwedenkräuter” jako człowiek dojrzały w roku 1995 i od razu zwrócił uwagę krytyki. Powieść ukazała się jako nagrodzona nagrodą „bruLionu” i Fundacji Kultury. Kolejne: „Szkice historyczne”, „Na lądach i morzach” i „Powrót Aleksandra” nominowane były do Nagrody Nike. Na lądach i morzach nagrodzona została w konkursie literackim Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek i Biblioteki Raczyńskich w dziedzinie prozy. Za „Powrót Aleksandra” autor otrzymał Nagrodę im. Andrzeja Kijowskiego.

fot. Maciej Kubat