Należy do najpopularniejszych polskich poetów XX wieku i książek o nim, rozpraw, okolicznościowych artykułów powstała ogromna ilość. Choć rok 2013, ogłoszony Rokiem Juliana Tuwima dla upamiętnienia 60. rocznicy śmierci autora Lokomotywy, dawno przekroczył półmetek, może jednak nie wszyscy zdążyli poszerzyć swoje wiadomości o znakomitym twórcy. Czasu i sił, ewentualnie motywacji do przestudiowania którejś z ostatnio opublikowanych, obszernych biografii, pióra Mariusza Urbanka lub Piotra Matywieckiego (odmiennych w charakterze, ale to inna kwestia) mogło nam przecież zabraknąć. W tej sytuacji proponujemy lekturę lapidarnego, bo takie być powinno, kalendarium życia i twórczości. Dedykujemy je wszystkim, którzy czują, że ich kontakt z poezją jest żywy, lubią ją czytać. W zbliżającym się roku 2014 świętować będziemy 120. rocznicę urodzin autora Kwiatów polskich, zatem taka ściąga z Tuwima może się jeszcze przydać.

1894
13 września w Łodzi (pod zaborem rosyjskim), przy ul. Widzewskiej urodził się Julian Tuwim, syn Izydora (zm. 1935) – urzędnika bankowego i Adeli z Krukowskich (zm. 1942).

1904-1914
Uczy się w Gimnazjum im. Romanowych, maturę zdaje w Gimnazjum Rządowym.

1911
Drukuje w gazecie wiersz L. Staffa W jesiennym słońcu we własnym przekładzie na esperanto.

1913
Debiutuje w „Kurierze Warszawskim” wierszem Prośba.

1916-1918
Studiuje w Warszawie prawo, potem filozofię. Włącza się w wydawanie studenckiego „Pro Arte et Studio”.

1918
W marcu ukazuje się poemat Wiosna. Dytyramb, w kwietniu pierwszy tom wierszy Czyhanie na Boga. Listopad (gdy Polska odzyskuje niepodległość) – otwarcie kawiarni poetów „Pod Picadorem”.

1919
Poeta zaczyna współpracę z kabaretem „Qui pro quo”. 30 kwietnia w Łodzi bierze ślub ze Stefanią Marchew z Tomaszowa. W grudniu pierwszy wieczór literacki grupy Skamander: J. Iwaszkiewicz, A. Słonimski, J. Lechoń i J. Tuwim (przy ul. Karowej) i ukazuje się tom Sokrates tańczący (dat. 1920).

1920
Od stycznia wychodzi miesięcznik „Skamander” (do 1928 roku i w latach 1935-1939). W związku z wojną polsko-bolszewicką Tuwim służy w Biurze Propagandowym przy Naczelnym Dowództwie WP.

1921
Ukazują się: Pracowita pszczółka (kalendarz w stylu pur-nonsens, z A. Słonimskim) i tom Siódma jesień.

1922
W lutym, w lokalu Duża Ziemiańska przy ul. Kredytowej 9 premiera Pierwszej szopki warszawskiej. Ulubionym lokalem skamandrytów zostaje jednak Mała Ziemiańska przy ul. Mazowieckiej 12.

1923
Ukazuje się Wierszy tom czwarty.

1924  
Antologia Czary i czarty polskie. Wypisy czarnoksięskie. Powstaje tygodnik „Wiadomości Literackie”.

1925
Tuwim jedzie do Paryża. Ukazuje się antologia dowcipów A to pan zna?, zbiory tekstów o demonologii i zabobonach Czarna msza i Tysiąc dziwów.

1926
Początek współpracy z satyryczną gazetą „Cyrulik Warszawski”, tom Słowa we krwi.

1927
Wieczory autorskie w Wilnie, wraz ze Staffem występuje Tuwim pierwszy raz w radio.

1928
W czerwcu poeta gości w majątku Pławowice u Morstinów na I Zjeździe Poetów.

1929
Ukazuje się tom wierszy Rzecz  czarnoleska. Portret Tuwima („Typ B+d”) maluje pastelami Witkacy.

1932
W grudniu wychodzi tom Biblia cygańska i inne wiersze.

1933
Tuwim wydaje uzupełnione Wiersze zebrane.

1934
Jarmark rymów – zbiór satyr i humoresek Tuwima z lat 1914-1932.

1935
„Rój” wydaje Polski słownik pijacki, antologia bachiczna. „Wiadomości Literackie” drukują pierwsze wiersze Tuwima dla dzieci. Poeta kieruje działem humoru w Polskim Radio, współpracuje z kabaretem „Cyrulik Warszawski”. Odznaczony zostaje Złotym Wawrzynem PAL.

1936
Zaczyna pisać do tygodnika „Szpilki”. Premiera krotochwili Żołnierz królowej Madagaskaru. Kończy poemat Bal w Operze (druk: 1946), ukazują się ósmy tom wierszy Treść gorejąca i antologia Cztery wieki fraszki polskiej.

1937
Lutnia Puszkina (Tuwim od młodości tłumaczył poezję rosyjską).

1938
Ukazują się cztery ilustrowane książki z wierszami dla dzieci (w tym Lokomotywa i Ptasie radio).

1939
Prezes ZZLP (F. Goetel) popiera wniosek o wycofaniu z księgarń „pacyfistycznych” utworów Tuwima. 1 września (wybucha wojna) w teatrzyku Ali Baba premiera rewii Pakty i fakty w reżyserii „Lopka” Krukowskiego. 5 września Tuwimowie opuszczają Warszawę, przez Rumunię docierają do Paryża.

1940
Tuwimowie chronią się w Portugalii, 21 lipca odpływają do Rio de Janeiro. W Brazylii są do 7 maja 1941 – poeta pisze „wezwanie” Do Żydów polskich w Ameryce, od listopada pracuje nad poematem  Kwiaty polskie.

1941
Przeprowadzka do São Paulo, gdzie łatwiej uzyskać wizy do USA. 19 maja Tuwimowie przypływają do Nowego Jorku. Poeta włącza się w życie literackie i polityczne emigracji wojennej, kontakty nawiązuje kontakty z Kołem Pisarzy z Polski oraz – listownie – z „polskim Londynem”.

1942

W Detroit na akademii Stowarzyszenia „Polonia” recytuje Modlitwę z Kwiatów polskich. Zrywa kontakty z Lechoniem, Wierzyńskim i Grydzewskim, zbliża się do lewicującej grupy skupionej wokół prof. Oskara Langego. Roy in Exile („Rój” na wygnaniu) wydaje Wybór wierszy Tuwima. Wakacje w White Plains. 3 października poeta jest na wiecu Sekcji Polskiej MZR w Chicago.

1943
W Moskwie ukazują się Wiersze Tuwima (nakładem Biblioteki ZPP).

1944
Ogłasza odezwę-deklarację My, Żydzi polscy (druk: Londyn 1944 i Moskwa 1945), współredaguje książkę W przededniu, w której drukuje fragment Do skazanych na wielkość z Kwiatów polskich. W lipcu kończy pierwszy tom tego poematu.

1945
Wiosną wyjazd do Toronto. Poeta nawiązuje kontakt z wydawcami w kraju (J. Borejszą, Z. Mitznerem). Swoje stanowisko określa w Orędziu do Bolesława Bieruta jako prezydenta Tymczasowego Rządu w Lublinie. Zmaga się z tłumaczeniem Eugeniusza Oniegina.

1946
Powrót do kraju, przez Londyn: 7 czerwca – do Gdyni, 11 – już w Warszawie. Tuwimowie zamieszkują przy ul. Wiejskiej 14, adoptują córkę Ewę (ur. 1941).

1947
Ukazuje się Wybór poezji z lat 1914-1939.Tuwim podpisuje umowę na Jarmark rymów. Zakłada Teatr Nowy przy ul. Puławskiej 34. Pracuje nad Księgą wierszy polskich.

1948
Uczestniczy w Światowym Kongresie Intelektualistów we Wrocławiu.

1949
Ukazują się: Kwiaty polskie, Wybór poezji w nowym układzie, antologia Polska nowela fantastyczna. Tuwimowie urządzają letni dom w Aninie. Poeta organizuje jubileusz Leopolda Staffa.

1950
„Czytelnik” wydaje tom Pegaz dęba czyli panopticum poetyckie.

1951
Ukazuje się wybór satyr i humoresek Piórem i piórkiem.

1952
Tuwimowie przeprowadzają się do mieszkania przy Nowym Świecie 25.

1953
W listopadzie ukazuje się ostatnia książka (za życia autora): Nowy wybór wierszy. Poeta zmarł 27 grudnia w Zakopanem, pochowany został na warszawskich Powązkach.

Oprac. Barbara Riss

Ilustracje: reprodukcje obiektów (zjęcia, skany) ze zbiorów Biblioteki, Działu Dokumentacji i Działu Sztuki Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza. Pastel Witkacego – portret Juliana Tuwima z 1929 roku stanowi własność Muzeum Narodowego w Warszawie, w Muzeum Literatury jest na prawach depozytu.