23 stycznia (czwartek) o godz. 18.00 zapraszamy na oprowadzanie dr Iwony Luby po wystawie „August Zamoyski. Myśleć w kamieniu”. Tematem przewodnim oprowadzania będzie hasło „Arystokrata, skandalista, artysta”.

W 1917 roku August Zamoyski poślubił Ritę Sacchetto – prekursorkę tańca nowoczesnego. Swoją decyzją wywołał gigantyczny skandal rodzinny, tym bardziej burzliwy, że mezalians skłonił go do podjęcia decyzji o wyborze artystycznej ścieżki kariery. 

W 1918 roku para wyjechała do Poznania, gdzie Zamoyski włączył się w działania powstającej grupy Bunt. Pierwsza wystawa ugrupowania miała zostać otwarta w marcu 1918 roku w poznańskim Salonie Towarzystwa Sztuk Pięknych. Większość rzeźb Zamoyskiego została uznana za nieprzyzwoite i zażądano ich usunięcia z ekspozycji. Tym samym hrabia Gucio z Jabłonia znów stał się sprawcą głośnego skandalu, czym zasłużył na rozgłos i uznanie w świecie artystycznym. 

Niewiele później Zamoyski wraz z Ritą przenosi się do Zakopanego. Sacchetto otwiera tam szkołę tańca i pantomimy, a rzeźbiarz zakłada pracownię. Szybko nawiązuje kontakt z Witkacym, z którym jak pisał „od razu poczuł wspólnotę głęboką i radosną (…) obaj staliśmy się nieodłącznymi. (…) Zaczęliśmy z Witkacym filozofować dniami i nocami, budując formizm i oddychając zakopianiną po uszy”. [A. Zamoyski, „Jak i dlaczego wyrosłem z formizmu, „Poezja”, 1968]

W 1919 roku bracia Andrzej i Zbigniew Pronaszkowie oraz Leon Chwistek zaproponowali Witkacemu dołączenie do ugrupowania Ekspresjoniści Polscy, późniejszych Formistów. Witkacy pociągnął za sobą Zamoyskiego. 21 kwietnia 1919 otwarto I Wystawę Formistów w Polskim Klubie Artystycznym w Warszawie. Ekspozycja zapoczątkowała dynamiczny okres formowania się polskiej awangardy artystycznej. 

Podczas oprowadzania po wystawie „August Zamoyski. Myśleć w kamieniu” skupimy się na pierwszym, formistycznym, okresie twórczości rzeźbiarskiej Augusta Zamoyskiego, którą zapracował sobie na miano najbardziej nowatorskiego twórcy rodzącej się awangardy oraz prekursora nowego myślenia o rzeźbie. 

dr hab. Iwona Luba – kierownik Zakładu Historii Sztuki i Kultury Nowoczesnej Instytutu Historii Sztuki UW. Prowadzi badania nad sztuką polską i europejską XIX i XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem awangardy i sztuki oficjalnej.