Wykład rozpoczęty mottem z wiersza Mieczysława Romanowskiego

Zwycięstwo.
Wieki miną w Koronie i Litwie
Nim zapomni lud Boży o tej krwawej bitwie.

pokazał jak silne oddziaływanie miało zwycięstwo pod Grunwaldem w 1410 roku na dalszą historię Polski, literatury i sztuki, zwłaszcza w XIX i na początku XX wieku.

Przywołano najdawniejsze opisy bitwy i wzmianki o niej w literaturze polskiej oraz różne sposoby „posługiwania się Grunwaldem”.

Dużo miejsca poświęcono utworom wcześniejszym, już zapomnianym, na których lekturze wyrosły pokolenia patriotów, m.in. Roczniki, czyli kroniki słynnego Królestwa Polskiego Jana Długosza, Proporzec Jana Kochanowskiego, poemat O sławnej wojnie i szczęśliwej bitwie… Macieja Stryjkowskiego, wielkich romantyków: Mickiewicza (Grażyna i Konrad Wallenrod) oraz Słowackiego (Zawisza Czarny). Wnikliwie omówiony został utwór Niemcewicza Śpiewy historyczne, który był „lekturą obowiązkową” Polaków w czasach Królestwa Polskiego.

Przywołano i zinterpretowano dzieła wybitnych twórców kształtujących opinię narodową na przełomie wieku XIX i XX, m.in. Krzyżacy 1410 Kraszewskiego, monumentalne dzieło artystyczne Jana Matejki oraz Krzyżacy Sienkiewicza, ukazując zarazem jak dalece twórcy czerpali inspirację z wcześniejszych opisów literackich oraz różne sposoby odniesienia do współczesności zwycięstwa sprzed wieków.

Pojawiły się również utwory późniejsze, już XX wieczne Unia Józefa Weysenhoffa odnosząca się do trudnych w XX wieku relacji polsko-litewskich oraz Sława i chwała Iwaszkiewicza jako przykład posługiwania się Grunwaldem w polityce.

Wiele uwagi poświęcono dawnym obchodom rocznicowym, szczególnie uroczystościom sprzed 100 lat w Krakowie, kiedy to został odsłonięty „Praojcom na chwałę – braciom na otuchę” Pomnik Grunwaldzki, ufundowany przez Ignacego Jana Paderewskiego. Pytanie o dalsze losy pamięci o Grunwaldzie pozostało otwarte.

Wykład „Literackie wersje Grunwaldu” | 27 kwietnia (wtorek), godz. 18.30 | Muzeum Andrzeja Struga | Al. Niepodległości 210 m. 10 A, Warszawa | „Matejko, Kraszewski, Sienkiewicz, Weyssenhoff, Iwaszkiewicz” | Wykład prof. dr hab. Jadwigi Zacharskiej poprzedzający obchody rocznicy 600.lecia Bitwy pod Grunwaldem

[fot. Maciej Bociański / ML]