Pracownicy merytoryczni działu prowadzą lekcje muzealne dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich, związane tematycznie zarówno ze stałą ekspozycją „Adam Mickiewicz 1798 – 1855”, jak i z wystawami czasowymi, przygotowują i realizują warsztaty literackie i plastyczne, prowadzą wykłady o literaturze dla licealistów, studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz zajęcia specjalistyczne dla nauczycieli i przewodników.

Dział Naukowo-Oświatowy zajmuje się organizacją imprez muzealnych – spektakli teatralnych, wieczorów literackich, muzycznych i spotkań promujących książki. Ważną częścią pracy jest przygotowywanie scenariuszy i realizacja wystaw i pokazów w Muzeum i poza nim, w kraju i zagranicą.

Pracownicy Działu Naukowo-Oświatowego opracowują i prowadzą konkursy wiedzy o literaturze, a ponadto zajmują się kwerendami związanymi ze zbiorami Muzeum, literaturą polską i muzealnictwem literackim i prezentacją Muzeum i jego działalności w czasie dużych imprez plenerowych.